Współpraca Stadniny Koni Moszna z utytułowaną stadniną Darley, należącą do szejka Mohammeda al Maktouma, rozpoczęła się od sprowadzenia do Polski znakomitego na torze i niezłego w hodowli ogiera Ramonti, który jest ojcem czołowego trzylatka sezonu 2022 na Służewcu – Magica. Od 2021 roku w Mosznej kryje wydzierżawiony z Darley Fulbright, syn jednego z najlepszych potomków słynnego Danehilla – znakomitego na torze i w hodowli australijskiego sprintera Exceed and Excel. Niosący dużo szybkości Fulbright to zwycięzca gonitw G2, G3 i LR na dystansach 1200-1600 m. Przed przyjazdem do Polski był w latach 2016-2020 reproduktorem w Kildangan Stud, irlandzkim oddziale Darley, z ceną stanówki 4 tysiące euro. W Mosznej jest dostępny w sezonie 2023 w cenie 1500 euro. Fulbright przechodził badania genetyczne i potwierdza się, że jest typem CC, czyli genetycznym sprinterem – poinformowała nas prezes SK Moszna Magdalena Donimirska-Wodzicka.
Założona w 1948 roku Stadnina Koni Moszna jest jedną z najbardziej utytułowanych w historii polskiej hodowli i wyścigów. W powojennej Polsce przez dekady rywalizowała ze stadniną nr 1 w naszym kraju – Golejewkiem. Konie z Mosznej 5 razy wygrały polskie Derby. Pierwszą derbistką z Mosznej była w 1964 roku słynna Demona, ukochana klacz Mieczysława Mełnickiego, wybrana w 2019 roku koniem 80-lecia toru na Służewcu. Derby wygrał też w 1981 roku syn Demony – Demon Club, też pod Mełnickim, który na moszniańskim Jurorze zwyciężył również w czeskim Derby w Pradze.
W 1976 roku „Błękitną Wstęgę” dla Mosznej zdobyła klasowa Iranda, podobnie jak Demon Club trenowana przez Stanisława Dzięcinę. W latach 2010-2011 polskie Derby wygrywały konie, których Iranda była prababką, ale już wyhodowane w Jaroszówce i przez Romana Piwko – Infamia i trójkoronowany Intens. W 1995 roku najlepszy w Derby okazał się moszniański Numerous, trenowany w Sopocie przez Grzegorza Wróblewskiego.
W 2004 roku zwycięzcą Derby na Służewcu został dosiadany przez Tomasza Dula Montbard – po przesunięciu z pierwszego miejsca za crossing klaczy Królowa Śniegu. Z tej samej rodziny co Montbard pochodzi najlepszy w ostatnich latach koń polskiej hodowli Magnetic, a także wspomniany Magic. Wszystkie te trzy ogiery na M trenował Maciej Janikowski, podobnie jak oaksistki Maracanę i Magentę, od których one pochodzą.
Moszna przez lata słynęła z hodowli świetnych klaczy. Nagrodę Liry (Oaks) konie z Mosznej wygrywały aż 11 razy. Oprócz Maracany i Magenty (była ostatnią moszniańską oaksistką w 1998 roku) były to także: Saranda, Jurysdykcja, Gerona, Ginerva, Ostera, Norika, Jacaranda, Jurnea i Diamina. W Wielkiej Warszawskiej konie z Mosznej zwyciężały 5 razy: Jurysdykcja, dwa razy Demona, Iranda i Jarabub.
Warto też przypomnieć, że wyhodowany w SK Moszna Tiumen (Beaconsfield – Toskanella po Demon Club) w latach 2009-2011 trzy razy z rzędu wygrał słynną gonitwę przeszkodową – Wielką Pardubicką.
Moszna jest w zasadzie jedyną ze sprywatyzowanych państwowych stadnin, w której nadal hodowane są konie pełnej krwi angielskiej. Niestety praktycznie upadła hodowla folblutów w Jaroszówce, Rzecznej, Stubnie, Widzowie, Kozienicach i Strzegomiu (poza kilkoma klaczami w Skarżycach u rodziny Romanowskich). Z państwowych stadnin pozostało Krasne i połączone Iwno z Golejewkiem.
Jak nas poinformowała pani prezes SK Moszna Magdalena Donimirska-Wodzicka, w stadninie jest obecnie 21 klaczy w hodowli koni pełnej krwi angielskiej, a sześć folblutek trafiło do hodowli koni półkrwi i rodzą bardzo wartościowe konie sportowe.
Dzięki kontaktom Pani Magdaleny Donimirskiej-Wodzickiej udało się Mosznej nawiązać współpracę ze słynną stadniną Darley, należącą do władcy Dubaju, jednego z najbogatszych ludzi świata – szejka Mohammeda al Maktouma, który od lat jest hodowcą koni wygrywających najbardziej prestiżowe gonitwy na wszystkich kontynentach.
W nawiązaniu współpracy z Darley pomógł Artur Jeziorski, wieloletni pracownik tej stadniny, jedyny Polak tam zatrudniony, który zajmuje się znakomitym ogierem Dubawi od początku jego kariery hodowlanej.
Pierwszym efektem tej współpracy było sprowadzenie do Polski ogiera Ramonti (Martino Alonso – Fosca po El Gran Senor), który miał karierę wyścigową na światowym poziomie. W 2018 roku Ramonti trafił do stadniny w Mosznej, wcześniej krył w latach 2010-2017 we Włoszech (cena stanówki 4-5 tysięcy euro), a w 2009 roku przez jeden sezon w Kildangan, oddziale stadniny Darley w Irlandii, bowiem Ramonti biegał w barwach stajni Godolphin, a później był przez nią wydzierżawiony.
Ramonti miał znakomitą karierę, na 19 startów wygrał aż 12 wyścigów (rating 125 funtów), w tym 4 razy G1 – trzy razy na 1600 m (w Anglii były to prestiżowe Queen Anne Stakes i Sussex Stakes) i na 2000 m Hong Kong Cup. Wygrał też włoskie 2000 Guineas, a w Derby w Rzymie był drugi na 2400 m. Wygrał na torze ponad 3,5 mln dolarów. Nigdy wcześniej i później w Polsce nie krył ogier, który zarobił tak dużo w wyścigach.
Pięć koni po Ramontim osiągnęło rating powyżej 100 funtów. Mac Mahon (111 funtów) wygrał podwójne Derby – we Włoszech i w Katarze. Montiridge (113) wygrał w Anglii G3 i dwa razy LR na milę, był drugi w Sandown Mile i Joel Stakes – obie gonitwy G2.
Ramonti miał niestety problemy z płodnością. W Mosznej krył przez dwa lata – w 2018 i 2019 roku, ale z tego drugiego rocznika urodziło się już po nim bardzo mało koni. Ramonti, niestety, już nie żyje. Zdążył jednak w Polsce dać bardzo dobrego Magica (zwycięzca Memoriału Tomasza Dula, nagród Aschabada i Pink Pearla), niezłe Maggiore i Impasa (wygrały pod dwa wyścigi), jedno zwycięstwo odniosła też jego córka Baby Belle jako dwulatka w sezonie 2022.
Następcą Ramontiego w Mosznej jest od 2021 roku czternastoletni obecnie Fulbright (Exceed and Excel – Lindfield Belle po Fairy King), który był w latach 2016-2020 reproduktorem w Kildangan Stud, irlandzkim oddziale Darley, z ceną stanówki 4 tysiące euro. W Mosznej jest dostępny w sezonie 2023 w cenie 1500 euro.
Fulbright był niezłej klasy sprinterem/milerem, jego najwyższy oficjalny rating to 113 funtów, ale w Racing Post został wyceniony aż na 115 funtów (za zwycięstwo w Dubai Challenge Stakes G2 w Newmarket na 1400 m), a więc jest to na poziomie zbliżonym do ogierów z najlepszą karierą wyścigową, spośród tych kryjących obecnie w Polsce – Va Banka, Shakeela, Baliosa, Yucatana i Nagano Gold.
Fulbright w ciągu czterech sezonów (2011-2014) startował w 30 gonitwach na torach Wielkiej Brytanii i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Biegał w barwach stajni Godolphin i szejka Hamdana Bin Mohammeda Al Maktouma. Zanotował dziewięć zwycięstw, dwa razy był drugi i sześć razy trzeci, gromadząc sumę nagród 372,5 tys. funtów. Miał aż czterech trenerów, byli to: Mark Johnston, Mahmood Al Zarooni (Fulbright musiał od niego odejść, po tym jak trener stracił licencję, gdy wykryto u jego koni niedozwolone substancje dopingujące), Saeed bin Suroor i Charlie Appleby.
Już w wieku dwóch lat pokazał duży potencjał, biegając osiem razy. W debiucie na początku maja zajął trzecie miejsce (1000 m), ale już kolejny start, 10 dni później, zakończył łatwym zwycięstwem w gonitwie maiden, także na dystansie 1000 m. Po tym sukcesie został zapisany do wyścigu Listed – Woodcote Stakes (1200 m) – rozegranej na początku czerwca podczas derbowego mityngu w Epsom i ponownie sięgnął po zwycięstwo.
Największe sukcesy Fulbright odnosił jako trzylatek w treningu Marka Johnstona. Startował w dwunastu gonitwach, z których sześć wygrał. Po czterech zwycięstwach w handikapach na dystansach 1200-1400 m, wygrał milerską gonitwę Fortune Stakes (Listed), a zwieńczył sezon triumfem w Challenge Stakes (G2, 1400 m) w Newmarket, za który został oceniony najwyżej w karierze.
Następny rok Fulbright spędził w Dubaju, gdzie zajął drugie miejsce w Firebreak Stakes (UAE-G3), a także był trzeci w Al Maktoum Challenge (UAE-G2) i w Zabeel Mile (UAE-G2); wszystkie te gonitwy rozgrywane były na dystansie jednej mili. W ostatnim sezonie wyścigowej kariery Fulbright także ścigał się w Dubaju, odnosząc ostatnie swoje zwycięstwo – w handikapie na dystansie 1400 m.
Według statystyk Racing Post po ogierze Fulbright ze stanówek w Kildangan Stud biegały dotąd 43 konie (zwyciężało osiem), które w 335 startach wygrały 15 wyścigów (uzyskały też 14 drugich miejsc i 29 trzecich) i ponad 144 tysiące funtów.
Urodzone w Irlandii konie po ogierze Fulbright nie zrobiły niestety wielkiej kariery. Tylko cztery z nich przekroczyły rating 80 funtów. Najlepszy był Richard R H B, który na 42 starty wygrał cztery wyścigi i ponad 33 tysiące funtów (rating 84). W trzech gonitwach zwyciężyła Dazzling Spirit (RPR 76), a w dwóch Smiling Sunflower (RPR 82).
Co ciekawe, w treningu Macieja Janikowskiego jest trzyletnia obecnie córka ogiera Fulbright – Charlotte Ava (od klaczy Unusually Hot po Unusual Heat), zakupiona w Irlandii przez czwórkę właścicieli. Biegała raz jako dwulatka w sezonie 2022 i wypadła dobrze – 18 września zajęła drugie miejsce w gonitwie II grupy na 1000 m. Przegrała 2,5 długości z dobrą klaczą Donnia, a pokonała takie klacze jak Queen Cappella, Renoma, Vulcaniya i Piosenka.
W wizytówce Fulbrighta na stronie SK Moszna możemy przeczytać taką charakterystykę tego ogiera: „Fulbright – odziedziczył po swoim ojcu sprinterski typ i charakter. Styl wszystkich jego zwycięstw cechuje fantastyczny finisz i imponujące przyspieszenie w końcówce wyścigu. Sprinterski charakter Fulbrighta znajduje potwierdzenie w każdym aspekcie jego oceny – rodowodzie, karierze wyścigowej i typie. To koń o mocnej budowie, silnie umięśnionej sylwetce, krótkich i mocnych kończynach oraz żelaznym zdrowiu, o czym świadczy jego wyścigowa kariera”.
Prezes SK Moszna Magdalena Donimirska-Wodzicka powiedziała w rozmowie z Traf News: – Wszystkie roczniaki i źrebaki po ogierze Fulbright są w jego typie. Mocne, zdrowe, krzepkie. Udało nam się sprowadzić dzięki współpracy z Darley już drugiego ogiera do Mosznej z dobrą karierą wyścigową i cennym rodowodem. Większość naszych klaczy ma pochodzenie dystansowe, szukaliśmy więc ogierów, które dysponują szybkością. Najbardziej pożądany był miler, bo tego typu reproduktory są bardzo uniwersalne i tak było w przypadku Ramontiego. Fulbright jest sprinterem, ale na 1600 m też potrafił wygrywać. Wierzymy, że będzie on dawał wartościowe potomstwo, choć oczywiście nie jest to reproduktor z pierwszej, czy nawet drugiej półki w Irlandii, ale sprowadzanie takiego ogiera do Polski w tym momencie nie ma ekonomicznego sensu, przy tym poziomie finansowym nagród w wyścigach w naszym kraju i przy tak ograniczonej liczbie klaczy w hodowli.
Moszna działa bardzo nowocześnie. Fulbright został zbadany metodą, zapoczątkowaną przez profesor Emmelin Hill z Trinity College w Dublinie, która pozwala określić, czy koń jest genetycznym sprinterem (CC), stayerem (TT), czy ma mieszany wariant genów CT. – Zrobiliśmy Fulbrightowi badania genetyczne i potwierdziło się że ma „gen szybkości”. Jest typem CC, czyli genetycznym sprinterem – poinformowała Magdalena Donimirska-Wodzicka.
Wygląda na to, że Fulbright będzie stemplował swoje potomstwo i pod względem budowy i predyspozycji. Nic dziwnego. Ojciec Fulbrighta – Exceed And Excel (Danehill – Patrona po Lomond), urodzony w 2000 roku syn wybitnego w hodowli Danehilla, był jako trzylatek czempionem sprinterów w Australii. Biegał przez trzy sezony dla szejka Mohammeda i w dwunastu startach zanotował siedem zwycięstw, suma jego wygranych to 501 421 funtów. Najwyższy rating w karierze – 126.
W wieku dwóch lat wygrał swoją debiutancką gonitwę maiden na dystansie 1100 m, a także wyścig G2 Todman Slipper Trial (1200 m) i był drugi w Black Opal Stakes (G2, 1200 m).
W pełni swoje sprinterskie uzdolnienia Exceed And Excel wykazał jako trzylatek, wygrywając gonitwy G1 – Newmarket Handicap (1200 m) na torze Flemington i Dubai Racing Club Cup (1400 m) na torze Caulfield, w tej drugiej ustanawiając nowy rekord toru. Do tego dorzucił dwie wygrane gonitwy G2 – Up And Coming Stakes (1200 m, Randwick) i Royal Sovereign Stakes (1180 m, Kensington) oraz jedną gonitwę G3 – Roman Consul Stakes (1200 m, Randwick).
Równie mocno, a może jeszcze mocniej, Exceed And Excel zaznaczył swoją obecność w hodowli, okazując się wybitnym reproduktorem. Karierę stadną rozpoczął w 2004 roku. Kryjąc w Australii, Irlandii i Wielkiej Brytanii, dał 16 zwycięzców gonitw G1 i ponad 170 zwycięzców gonitw black type. Konie po nim wygrały prawie dwa tysiące wyścigów i ponad 20 milionów funtów.
W Europie karierę ogiera czołowego zaczynał w Kildangan Stud od 10 tysięcy euro, a cena stanówki systematycznie rosła, aż do 50 tysięcy euro w 2019 roku. Na kilka sezonów przeniósł się do angielskiego oddziału Darleya – Dalham Hall Stud, a w drugich połowach roku krył w Australii, gdzie był championem reproduktorów.
Do jego najlepszych potomków należą:
– Excelebration (og., ur. 2008, od Sun Shower po Indian Ridge), odniósł osiem zwycięstw w 15 startach, wygrał m.in. Prix du Moulin de Longchamp (G1, 1600 m), Prix Jacques Le Marois (G1, 1600 m), Queen Elizabeth II Stakes (G1, 1600 m), Mehl-Mulhens Rennen (G2, 1600 m), Hungerford Stakes (G2, 1400 m), Gladness Stakes (G3, 1400 m). Rating 131 funtów.
– Mr Stunning (wał., ur. 2012, od With Fervour po Dayjur), odniósł 12 zwycięstw w 30 startach, wygrał m.in. dwukrotnie Longines Hong Kong Sprint (HK-G1, 1200 m), Chairman’s Sprint Prize (HK-G1, 1200 m), Sprint Cup (HK-G2, 1200 m), Premier Bowl Handicap (HK-G2, 1200 m). RPR 125 funtów.
– Bivouac (og., ur. 2016, od Dazzler po More Than Ready), odniósł siedem zwycięstw w 21 startach, wygrał m.in. Golden Rose Stakes (G1, 1400 m), Newmarket Handicap (G1, 1200 m), VRC Sprint Classic (G1, 1200 m), Run to the Rose Handicap (G2, 1200 m), Kindergarten Stakes (G3, 1100 m), Vain Stakes (G3, 1100 m), Lonhro Plate (L, 1100 m). RPR 125.
– Overreach (kl., ur. 2010, od Bahia po Snippets), odniosła trzy zwycięstwa w sześciu startach, wygrała m.in. Golden Slipper Stakes (G1, 1200 m), Reisling Stakes (G2, 1200 m), Widden Stakes (LR, 1100 m). RPR 116.
– Amber Sky (wał., ur. 2009, od Truly Wicked po Rubiton), odniósł siedem zwycięstw w 29 startach, wygrał m.in. Al Quoz Sprint (UAE-G1, 1000 m), Centenary Sprint Cup (HK-LR, 1000 m). RPR 120.
Exceed And Excel doczekał się też potomka, który sam już mocno zaistniał w hodowli. To Helmet (ur. 2008, od Accessories po Singspiel), ojciec ogiera Thunder Snow (ur. 2014, od Eastern Joy po Dubai Destination), dwukrotnego, rok po roku, zwycięzcy Dubai World Cup, wówczas najwyżej dotowanej gonitwy na świecie. Helmet też znakomicie biegał, rating 118 funtów.
Kolejnym synem ogiera Exceed And Excel, o którego dokonaniach w hodowli usłyszeli miłośnicy wyścigów konnych na świecie, ale także z polskimi akcentami, jest Outstrip, który na torze był bardzo dobrym dwulatkiem – wygrał Breeders Cup Juvenile Turf G1 w USA, a w Anglii Champagne Stakes G2, a jako trzylatek był trzeci w St James’s Palace Stakes G1 w Ascot na 1600 m). Jego najwyższy rating to 119 funtów.
Outstrip (krył ostatni raz w 2021 roku po 4000 euro) dał do tej pory siedem koni z ratingiem powyżej 100 funtów. W tym był znakomity Gold Trip (aż 123 funty), który wygrał we Francji G2 na 2200 m i był z miejscami w G1 na 2400 m – trzeci w Grand Prix de Paris i czwarty w Łuku. Największy sukcesy Gold Trip osiągnął w 2022 roku po przeprowadzce do Australii, gdzie wygrał (grany 20:1) słynny Melbourne Cup G1 na 3200 m. Gold Trip jest od dystansowej matki. Większość koni po Outstripie biegała jednak i wygrywała na krótszych dystansach.
W Polsce w sezonach 2021-2022 bardzo dobrze biegał należący do firmy Westminster Matt Machine (Outstrip – Peace Fonic po Zafonic), który zwyciężył w treningu Macieja Jodłowskiego w nagrodach Mokotowskiej i Strzegomia (obie na 1600 m), był też drugi w Ministra Rolnictwa, Rulera i Iwna. Od sierpnia ubiegłego roku jest trenowany w Czechach przez Vaclava Lukę, 14 marca tego roku wygrał wyścig w Lyonie na 1400 m.
W Polsce biegały trzy konie po ogierze Exceed And Excel. Najlepszy z nich był Easy Go, który należał do czołówki sprinterów. Na 61 startów wygrał 12 wyścigów (w tym nagrody Jaroszówki i Dżudo) i 167 tysięcy złotych. Easy Go pokrył w ostatnich latach kilka klaczy, ale konie po nim nie wyszły jeszcze do startu.
Dwie gonitwy w Polsce wygrała córka ogiera Exceed And Excel – Secret Gold, która zajmowała też płatne miejsca w nagrodach Strzegomia, Soliny, Syreny, Jaroszówki i Haracza. Biegała też w Derby na zbyt długim dla siebie dystansie 2400 m, zajęła 16. miejsce na 17 koni.
Fulbright jest mocno nasycony krwią Northern Dancera, na którego jest zinbredowany 4x4x3. Matka Northern Dancera – Natalma pojawia się w rodowodzie Fulbrighta aż cztery razy w pierwszych pięciu pokoleniach.
Matka Fulbrighta, Lindfield Belle (ur. 1988, od Tecmessa po Home Guard), jest córką og. Fairy King, brata słynnego Sadler’s Wellsa. Biegała w Wielkiej Brytanii 11 razy (suma nagród tylko 2750 funtów), odniosła jedno zwycięstwo, jako dwulatka na 1000 m, była też czwarta w Listed dla klaczy na 1000 m. Najwyższy rating – 86.
W hodowli okazała się bardzo cenna. Oprócz Fulbrighta, dała m.in. og. Domingues (rating 106 funtów), zwycięzcę Prix Eclipse (G3, 1200 m). Najlepszym jej przychówkiem był jednak og. Baltic King, który wygrał osiem gonitw, w tym kilka rangi Listed, był drugi w Diadem Stakes G2, ale najwyższy rating w karierze (aż 120 funtów) dostał za zwycięstwo w Wokingham Stakes na 1200 m, wielkim handicapie podczas Royal Ascot w stawce aż 28 koni.
Baltic King był reproduktorem w Tally Ho Stud w Irlandii (cena stanówki od 4500 euro w 2008 roku spadła do 1500 euro w 2017 roku). Pięć koni po nim przekroczyło rating 100 funtów – najlepsze to Gracious John (114) i Baltic Knight (113), a więc jako ogier czołowy spisał się lepiej niż dotąd jego półbrat Fulbright.
Fulbright pochodzi z dość rzadkiej rodziny nr 23 (klaczy Piping Peg’s Dam), z której nie było zbyt wielu koni na wysokim poziomie. Najlepsze z nich to: Barcaldine, Electrocutionist, Catcher in the Rye (Truly a Dream, Dream Peace), Whim, Ponder, Solon, Tom King, Brocklesby Betty, Gimcrack, Chanticleer, Cambremer.
Bardziej rozwinięte są dwie inne odnogi tej rodziny. Z 23-a pochodzą legendarne klacze – Signorina i jej córka Signorinetta, jedna z nielicznych przedstawicielek płci pięknej, które wygrały angielskie Derby w Epsom. W Polsce z tej rodziny był słynny Jon (Villars – Jokohoma po Manton), urodzony w 1934 roku, wyhodowany przez Bronisława Walickiego (ojca Andrzeja, najbardziej utytułowanego trenera w historii polskich wyścigów). Jon dwa razy wygrał Nagrodę Prezydenta RP, najważniejszy wyścig dla koni czteroletnich i starszych w okresie międzywojennym.
Ciekawostką jest, że z rodziny 23-b pochodzi ojciec Fulbrighta – Exceed And Excel. To świetna odnoga, bo z niej wywodzą się tak znakomite konie jak: Affirmed, Smart Strike, Tim-Tam, Chief’s Crown, On-and-On, Discovery, Occupy, Domino, I’ll Have Another, Mine That Bird, Ghostzapper, Winning Colors, Excellent Art, Martillo, Dullahan, czy Mendez.
W Polsce rodzina 23-b też miała przed laty utytułowanych przedstawicieli, takich jak – Floreal, Miss Churchill, Brawura, Judith, a przede wszystkim syn Rulera Aschabad, który wygrał St. Leger i pierwszą w historii Wielką Warszawską (w 1895 roku), a jego imieniem od lat nazwana jest jedna z gonitw dla trzylatków na Służewcu.
W Stadninie Koni Moszna, oprócz Fulbrighta, w sezonie 2023 kryją dwa ogiery znane z polskich torów – trójkoronowany Fabulous La Vegas (Air Chief Marshal – Colenne po King’s Best) z ceną stanówki 3000 zł oraz Dacosse (Ecosse – Dawtony po Greinton), który kryje po 2500 zł.
Robert Zieliński
(w tekście zostały też wykorzystane materiały z serwisu Folblut.com)