Sensacja była blisko. W 244. Epsom Derby długo prowadził jeden z outsiderów (66:1) King of Steel, który startował dopiero trzeci raz w karierze i pierwszy w tym roku. Dopiero na ostatnich kilkudziesięciu metrach wyprzedził go o pół długości jeden z faworytów (4,5:1), wybitny pochodzeniowo Auguste Rodin (Deep Impact – Rhododendron po Galileo) po bardzo mocnej i pełnej zimnej krwi jeździe Ryana Moore’a, który wygrał Derby w Anglii po raz trzeci. Było to już dziesiąte zwycięstwo w tym najbardziej prestiżowym wyścigu na świecie właścicieli z irlandzkiej stadniny Coolmore, a dziewiąte Aidana O’Briena w roli trenera.
Nazwany na cześć słynnego francuskiego rzeźbiarza Auguste Rodin podniósł się po klęsce w roli faworyta klasyku 2000 Guineas Stakes, w którym zajął dopiero dwunaste miejsce. Pożegnanie z Derby w Epsom było smutne dla Lanfranco Dettoriego, który zajął dziesiąte miejsce na Arrest (wychowanek stadniny Juddmonte z kursem 4:1 był pierwszą grą). Jeszcze gorzej wypadł mocno liczony Military Order ze stajni Godolphin. Brat angielskiego derbisty z 2021 roku Adayara przybiegł pod Williamem Buickiem ostatni, na czternastym miejscu, ze stratą ponad 23 długości do zwycięzcy.
Ostatnim trójkoronowanym koniem w Anglii, który wygrał zarówno 2000 Guineas Stakes (1600 m), Derby (2400 m) jak i St. Leger (2800 m) był w 1970 roku legendarny Nijinsky (Northern Dancer – Flaming Page po Bull Page), wyhodowany w Kanadzie przez Edwarda Taylora. Już 53 lata Brytyjczycy czekają na kolejnego konia, który sięgnie po potrójną koronę.
W kwietniu słynny irlandzki trener Aidan O’Brien podgrzał atmosferę. Stwierdził, że trenowany przez niego trzyletni ogier, wybitny pochodzeniowo Auguste Rodin (Deep Impact – Rhododendron po Galileo) jest w stanie odczarować klątwę Nijinsky’ego i ma potencjał, by sięgnąć po potrójną koronę.
Wychowanek stadniny Coolmore był 6 maja zdecydowanym faworytem (kurs 13:8) 2000 Guineas Stakes G1 w Newmarket na milę. Wypadł jednak fatalnie, zajął dwunaste miejsce na 14 koni, tracąc do triumfatora, ogiera Chaldean, 22 długości. Jeszcze gorzej wypadł najwyżej oceniony (123 funty) dwulatek 2022 roku w Wielkiej Brytanii Little Big Bear (No Nay Never – Adventure Seeker po Bering) – był ostatni.
Trener Aidan O’Brien tłumaczył po wyścigu: – To nie był dobry dzień dla moich koni. Auguste Rodin nie mógł się odnaleźć na tej miękkiej nawierzchni. Little Big Bear został mocno potrącony w trakcie gonitwy i po prostu się spalił. To wszystko było odmienne w stosunku do oczekiwań, ale takie czasami są wyścigi.
O tym, że mógł to być tylko wypadek przy pracy i wszystko wraca na właściwe tory, sygnalizował już kolejny występ ogiera Little Big Bear, który 27 maja w Haydock wygrał Sandy Lane Stakes G2 na 1200 m. Chaldean w Derby nie startował, to koń o pochodzeniu milerskim. Zobaczymy go znów podczas czerwcowego Royal Ascot – ma zapis do St James’s Palace Stakes G1 na 1600 m.
Auguste Rodin, mimo klęski w 2000 Guineas, nie stracił zaufania kibiców, mediów i graczy, choć lekko je nadszarpnął. Jeszcze w piątkowych notowaniach był pierwszym faworytem Epsom Derby 2023 z notowaniami około 3,5:1 (plus stawka). W dniu wyścigu spadł na 2-3 miejsce, z kursem 9:2, czyli 4,5:1, co oznaczało wypłatę 5,5 funta za jednego postawionego na jego zwycięstwo.
Pierwszą grą w momencie startu był Arrest (Frankel – Nisriyna po Intikhab) ze stadniny Juddmonte, należącej do spadkobierców zmarłego dwa lata temu księcia z Arabii Saudyjskiej Khalida Abdullaha. To dlatego, że jechał na nim kończący karierę po tym sezonie Lanfranco Dettori. Wybitny włoski dżokej ma znakomitą passę na wiosnę.
To właśnie on wygrał niedawno 2000 Guineas na ogierze Chaldean, a w ostatni piątek dorzucił do tego drugi klasyk – angielski Oaks w Epsom na klaczy Soul Sister (Frankel – Dream Peace po Dansili), której hodowczynią i właścicielką jest Lady Bamford. Długoręki Frankie tego samego dnia odniósł w Epsom zwycięstwo w Coronation Cup G1 na Emily Upjohn.
Arrest to, podobnie jak oaksistka Soul Sister, syn niepokonanego w czternastu startach Frankela, który świetnie spisuje się też w roli reproduktora. Jako dwulatek Arrest wygrał dwa wyścigi i był drugi w Criterium de Saint-Cloud G1 na 2000 m, o łeb przed Dubai Mile.
10 maja wygrał pod Dettorim jeden z najważniejszych sprawdzianów przed Epsom Derby – Chester Vase Stakes G3 na 2500 m, aż o 6,5 długości wyprzedzając ogiera Adelaide River z Coolmore. To zwycięstwo zostało jednak źle ocenione, przecenione w Anglii, bo Arrest wygrał tam „z nikim” w pięciokonnej stawce. Adelaide River w Derby pełnił rolę lidera dla ogiera Auguste Rodin, a i tak wyprzedził Arresta (10. miejsce), bo był ósmy.
Dettori początkowo prowadził na synu Frankela, chciał zwolnić tempo dla siebie, ale jeźdźcy od trenera Aidana O’Briena szybko się w tym połapali i po 500 metrach minęły go dwa konie z Coolmore, właśnie Adelaide River i San Antonio, które trochę podkręciły tempo. Arrest biegł więc na 3-4 miejscu, w ślad za nim podążał William Buick na Military Order (Frankel – Anna Salai po Dubawi) ze stajni Godolphin, który 10 maja wygrał w Lingfield Derby Trial Stakes LR na 2400 m.
Brat angielskiego derbisty z 2021 roku Adayara, zaczął słabnąć już około 700 metrów przed celownikiem i skończył ostatni z ogromną stratą. Także Arrest musiał być mocno posyłany przez Dettoriego, by zdążyć. Ryan Moore siedział sobie spokojnie za nimi z tyłu na dziesiątym miejscu. Jechał, jak to on, jakby miał wyłączony układ nerwowy.
O’Brien powiedział po wyścigu, że trochę zaczął się obawiać, czy Auguste Rodin nie jest za daleko na początku prostej finiszowej, bo na dość szybkim torze tempo nie było bardzo mocne, choć solidne. Moore jednak stopniowo, bez szarpnięcia, rozpędzał syna Deep Impacta i gonił sensacyjnie prowadzącego outsidera (66:1) King of Steel (Wootton Bassett – Eldacar po Verglas), dosiadanego przez Kevina Stotta, dla którego był to pierwszy występ w Epsom Derby.
Moore wiedział co robi. Na ostatnich kilkudziesięciu metrach dopadł intruza, jadąc bardzo mocno. Trzeba jednak z przykrością zauważyć, że sporo wtedy popracował batem, zmuszając ogiera do maksymalnego wysiłku. Auguste Rodin wygrał o pół długości, reszta była dość daleko. Był to trzeci triumf Ryana Moore’a w angielskim Derby. Wcześniej zwyciężał w 2010 roku w rekordowym czasie na ogierze Workforce i w 2013 na Ruler of the World.
Stott, który w sumie zrobił rewelacyjny wyścig na King of Steel, samokrytycznie powiedział po gonitwie, że popełnił błąd, bo zbyt szybko znalazł się na froncie i w końcówce jego ogierowi trochę zabrakło sił. Też mam wrażenie, że gdyby trochę poczekał i później zaatakował asa z Coolmore, to mógł wygrać te Derby. Wielu jeźdźców pewnie jednak chciałoby mieć taki debiut w tej gonitwie jak Stott.
King of Steel w sobotę wystartował po raz pierwszy w tym roku, a dopiero trzeci raz w karierze, nic dziwnego, że miał tak niskie notowania. Podopieczny trenera Rogera Variana biegał dwa razy jako dwulatek. Z debiutu wygrał 12 października wyścig maiden w Nottingham na 1700 m aż o 4,75 długości. Musiał zostać bardzo wysoko oceniony w stajni, bo już 10 dni później poszedł do najlepszych.
Jednak w Trophy Stakes G1 na 1600 m w Doncaster był siódmy na osiem koni, ponad 9 długości za zwycięzcą, którym był… nie kto inny jak Auguste Rodin. Od tamtej pory King of Steel nie biegał. A w sobotę znów trafił na syna Deep Impacta. Za drugie miejsce w Derby dostał rating 122 funty, a Auguste Rodin 124. Premia dla właścicieli zwycięzcy Epsom Derby to 885 781 funtów.
Ojciec ogiera King of Steel, urodzony w 2008 roku w Wielkiej Brytanii ciemnogniady Wootton Bassett (Iffraaj – Balladonia po Primo Dominie) był bardzo dobrym koniem wyścigowym, ale zasłynął przede wszystkim jako świetny reproduktor. Po tym, jak został championem reproduktorów we Francji, w 2021 roku trafił do Irlandii do słynnej stadniny Coolmore, w którym kryje w tym roku klacze po 150 tysięcy euro i mają tam nadzieję, że będzie następcą nieżyjącego multichampiona reproduktorów Galileo. Póki co, jego syn o mało nie zabrał im zwycięstwa w Epsom Derby 2023.
Od 2012 do 2020 roku Wootton Bassett krył w renomowanej francuskiej stadninie d’Etreham w Normandii. Zaczynał od 6 tysięcy euro, w 2015 roku cena stanówki spadła do 4 tysięcy, a później – po znakomitych występach Almanzora i innych koni – zaczęła mocno i systematycznie rosnąć, przez 20 do 40 tysięcy euro w 2020 roku. Rok później Wootton Bassett krył już w Coolmore po 100 tysięcy euro, a w sezonach 2022-23 cena jeszcze poszła w górę do 150 tysięcy.
Wootton Bassett na 9 startów wygrał 5 wyścigów i 541 tysięcy funtów. Miał nietypową karierę. Był niepobitym dwulatkiem w treningu Richarda Faheya – 5 zwycięstw na 5 startów. W Anglii wygrał cztery gonitwy z rzędu (na 1200-1300 m), ale żadnej Pattern, z tym, że czwarte zwycięstwo było w bardzo wysoko dotowanym wyścigu dla koni aukcyjnych – Weatherbys Insurance z pulą nagród 300 tysięcy funtów, w tym 193 tysiące dla zwycięzcy.
Po tym wyścigu pojechał 3 października 2011 roku do Francji i odniósł na Longchamp swój największy sukces w karierze. Pod Paulem Hanaganem wygrał o 2,5 długości Grand Criterium (Prix Jean-Luc Lagardere) G1 na 1400 m. Otrzymał za ten wyścig rating 120 funtów w Racing Post.
Jako trzylatek biegał cztery razy, za każdym razem w gonitwach G1, ale nie tylko nie wygrał, ale notował słabsze rezultaty. Był dwa razy piąty, w tym w French 2000 Guineas, 4 długości za Tin Horse, który w żadnej mierze nie może się z nim równać jako reproduktor. W St. James’s Palace Stakes na 1600 m podczas Royal Ascot był siódmy na 9 koni, aż 14 długości za niepokonanym w czternastu startach Frankelem.
Najlepszym koniem po ogierze Wootton Bassett był dotąd Almanzor, który na 11 startów wygrał 8 wyścigów, był championem trzylatków w Europie, wygrał trzy gonitwy G1 – francuskie Derby oraz Champion Stakes w Anglii i Irlandii. Udanie zadebiutował jako reproduktor. Z kolei Audarya wygrała w USA Breeders Cup Fillies and Mare Turf G1 na 1900 m.
Wyhodowany w Coolmore Auguste Rodin (Deep Impact – Rhododendron po Galileo) to koń, o którym z czystym sumieniem można napisać: “urodzony w purpurze”. I rzeczywiście było widać na ostatnich metrach Epsom Derby 2023, że „krew przemówiła”, jak mawiają Anglicy, nie tylko bat Ryana Moore’a.
Auguste Rodin to koń o fantastycznym pochodzeniu. Jest synem legendy japońskiej hodowli, ogiera Deep Impact (Sunday Silence – Wind In Her Hair), który na torze na 14 startów wygrał 12 wyścigów i zdobył potrójną koronę w Japonii. W hodowli okazał się fenomenem, w latach 2012-2022 jedenaście razy z rzędu był championem reproduktorów. Odszedł niestety w 2019 roku, ale przed śmiercią zdążył pokryć znakomitą na torze i wyborną pochodzeniowo klacz Rhododendron, przysłaną do Japonii z Coolmore.
Deep Impact jest synem ogiera Sunday Silence, zwycięzcy Kentucky Derby i Preakness Stakes, któremu niewiele zabrakło do zdobycia amerykańskiej potrójnej korony, bo w Belmont Stakes zajął drugie miejsce. Amerykanie do dziś plują sobie w brodę, że sprzedali Japończykom Sunday Silence, który okazał się epokowym reproduktorem, kamieniem milowym w tamtejszej hodowli, pchnął ją na najwyższy poziom światowy.
Sunday Silence (Halo – Wishing Well po Understanding) w 1989 roku był koniem roku na świecie, po wygraniu m.in. Kentucky Derby, Preakness Stakes, Breeders Cup Classic, Super Derby, Santa Anita Derby. Nie udało mu się zdobyć potrójnej korony w USA – w Belmont Stakes (2400 m) zajął drugie miejsce, ale aż o 8 długości za swoim odwiecznym rywalem Easy Goer, którego ograł na 2000 m w Kentucky Derby i BC Classic.
Sunday Silence został zakupiony przez Japończyka Zenyę Yoshidę. Ten początkowo nabył 25 procent udziałów, gdy koń biegał jeszcze jako czterolatek, a później wykupił od partnerów za 7,5 mln dolarów pozostałe udziały. Sunday Silence od 1991 roku krył w słynnej Shadai Stallion Station. W latach 1995-2007 był nieprzerwanie trzynaście razy championem reproduktorów w Japonii i 9 razy najlepszym na liście ojców matek. Od lat wielkie triumfy w hodowli święcą jego synowie i wnukowie, z których najwybitniejszy był Deep Impact.
Matką ogiera Auguste Rodin jest znakomita na torze Rhododendron (Galileo – Halfway to Heaven po Pivotal), która na 19 startów wygrała dla Coolmore (ale jest hodowli Orpendale oraz Chelston & Wynatt) 5 wyścigów i 1,36 mln funtów. Zwyciężyła w trzech gonitwach G1 – Fillies’ Mile w Newmarket na 1600 m, Prix de l’Opera na 2000 m w Chantilly i Lockinge Stakes na milę w Newbury. Była też druga w wielkich gonitwach G1 – 1000 Guineas Stakes na 1600 m, Epsom Oaks na 2400 m, Breeders’ Cup Filly and Mare Turf w USA na 1800 m. Auguste Rodin jest jej pierwszym przychówkiem.
Rhododendron jest kontynuatorką wspaniałej odnogi rodziny żeńskiej 3-d, w której jest prawdziwa sztafeta pokoleń. Wspaniałymi klaczami na torze i w hodowli były bowiem jej matka Halfway to Heaven, babka Cassandra Go i prababka Rahaam. W Polsce z tej odnogi rodziny 3-d nieźle biegały Sugarpine (wygrała Nagrodę Pink Pearla) i Badawah (3 zwycięstwa na 6 startów, płatne miejsca w Soliny i Oaks).
Wyhodowana przez Trevora Stewarta babka Auguste’a Rodina – Halfway to Heaven (Pivotal – Cassandra Go po Indian Ridge) została zakupiona w 2006 roku na aukcji roczniaków przez trójcę z Coolmore za 450 tysięcy euro. Biegała znakomicie, głównie na milę, na 9 startów wygrała cztery wyścigi i 470 tysięcy funtów. Zwyciężyła w klasyku Irish 1000 Guineas G1 na 1600 m, Nassau Stakes G1, Sun Chariot Stakes G1; była druga w 1000 Guineas Trial Stakes G3 i trzecia w francuskim odpowiedniku 1000 Gwinei – Poule d’Essai des Pouliches G1.
W hodowli Halfway to Heaven również błysnęła. Urodziła siedem koni po Galileo, z których jeszcze większe sukcesy od Rhododendron odnosiła jej o rok młodsza siostra Magical. Na 27 startów wygrała dla Coolmore aż 12 wyścigów i około 6 milionów dolarów. Zwyciężyła aż w siedmiu gonitwach rangi G1 – British Champions Fillies & Mares Stakes, Tattersalls Gold Cup (dwa razy), Irish Champion Stakes (dwa razy), Champion Stakes i Pretty Polly Stakes. Była też druga w tak wielkich gonitwach G1 jak Prince of Wales’s Stakes, Eclipse Stakes, Yorkshire Oaks i dwa razy w Breeders Cup Turf. W 2022 roku Magical urodziła pierwsze źrebię – klaczkę po ogierze Dubawi.
Półsiostra Halfway to Heaven – Tickled Pink (Invincible Spirit – Cassandra Go po Indian Ridge) urodziła ogiera Victoria Road (po Saxon Warrior), który jesienią 2022 zwyciężył w Breeders Cup Juvenile Turf, wyścigu dla dwulatków na trawie. Wychowanek Coolmore, trenowany przez Aidana O’Briena, Victoria Road dosłownie o milimetry pokonał faworyta Silver Knott, którego Charlie Appelby przygotowuje w Anglii dla szejka Mohammeda i jego stajni Godolphin. Silver Knott pobiegnie w sobotę w 2000 Guineas pod Williamem Buickiem z notowaniami 10:1.
Prababka Auguste’a Rodina Cassandra Go (Indian Ridge – Rahaam po Secreto) była wybitną sprinterką. Wygrała na 17 startów 6 wyścigów i 243 tysiące funtów. Jej największe sukcesy to zwycięstwa w gonitwach na 1000 m w Anglii: Temple Stakes G2, King’s Stand Stakes G2 (obecnie G1 podczas Royal Ascot), King George Stakes G3, EBF Lansdown Fillies’ Stakes LR. Była też druga w July Cup G1 na 1200 m w Newmarket.
Matka Cassandry Go – Rahaam (Secreto – Fager’s Glory po Mr Prospector) miała skromną karierę (4 starty, jedno zwycięstwo), ale w hodowli urodziła też tak znakomite konie jak: Verglas (Coventry Stakes G3, drugi w Irish 2000 Guineas, później niezły reproduktor) i Taufan Suzuka, który wygrał w Japonii ponad 350 tysięcy dolarów.
Najlepsze konie z rodziny 3-d (Brown Bess):
Na świecie: Dancing Brave, Manduro, Henbit, Musket, General Peel, Jolypha, Dreadnought, Straitlace, Pidget, Halfway to Heaven (Cassandra Go, Rhododendron, Magical, Victoria Road), Tullynacree, Stratonice, Ginevra, Verglas, Sakhee’s Secret, Stravinsky (Fire the Groom, Moscow Ballet), Dowsing (Prospectors Fire), Native Street (Regal and Royal, Royal and Regal, Street Dancer, Street Ballet), Blue Smoke.
W Polsce: Jawor II, Dolico (Danzica, Daro Sopran), Sugarpine, Dżulietto (Dżeni Lady, Dżulia, Dżuliwana, Dżygit), Badawah, Leopolis.
Auguste Rodin biegał jako dwulatek w treningu Aidana O’Briena cztery razy i trzy z tych wyścigów wygrał. 1 czerwca 2022 roku w debiucie zajął drugie miejsce w Curragh w gonitwie maiden na 1400 m (będąc bitym faworytem 4:6), przegrał pod Ryanem Moorem o 2,25 długości z Crypto Force (Time Test – Luna Mare po Galileo), który później zwyciężył w Beresford Stakes G2 na milę.
Pózniej syn Deep Impacta wygrał trzy wyścigi z rzędu. 2 lipca był najlepszy w gonitwie maiden w Naas na 1400 m (grany 30:100), bijąc pod Seamie Heffernanem o dwie długości Shadowed. 10 września wygrał (notowany 11:10) pod Moorem Champions Juvenile Stakes (G2 na 1600 m w Leopardstown) o 1,5 długości przed Caroline Street.
22 października zaprezentował już kapitalną formę i ogromne możliwości. Wziął Futurity Trophy G1 na 1600 m w Doncaster (grany 9:4), bijąc dosiadanego przez Lanfranco Dettoriego, a trenowanego przez Gosdenów ogiera Epictetus (Kingman – Thistle Bird po Selkirk) aż o 3,5 długości. Znów jechał na nim Ryan Moore.
Ten popis Auguste’a Rodina na tyle zaimponował ekspertom, że Racing Post przyznał mu bardzo wysoki rating 120 funtów. Nie była to jednak najwyższa wycena w tym roczniku, bowiem 123 funty dostał inny podopieczny Aidana O’Briena – Little Big Bear. W 2000 Guineas Auguste Rodin rozczarował, ale w Epsom Derby wrócił na szczyt i przeszedł do historii.
Patronem angielskiego derbisty 2023 jest François-Auguste-René Rodin, wybitny francuski rzeźbiarz, który łączył elementy symbolizmu i impresjonizmu, był prekursorem nowoczesnego rzeźbiarstwa. Jedną z największych atrakcji Paryża jest muzeum Rodina, gdzie można podziwiać takie jego słynne dzieła jak: Myśliciel, Brama piekieł, Pocałunek, Wenus i Adonis, czy Mieszczanie z Calais.
To było rekordowe dziesiąte zwycięstwo w angielskim Derby (rozgrywanym nieprzerwanie od 1780 roku) dla stadniny Coolmore (John Magnier i jego żona Sue – Michael Tabor – Derrick Smith), a współwłaścicielem ogiera Auguste Rodin (i większości najlepszych obecnie koni z Coolmore) jest firma Westerberg, należąca do Georga von Opela, niemieckiego bogacza z branży samochodowej.
Dla Coolmore w Epsom Derby zwyciężały: Galileo (2001), High Chaparral (2002), Pour Moi (2011), Camelot (2012), Ruler Of The World (2013), Australia (2014), Wings of Eagles (2017), Anthony Van Dyck (2019), Serpentine (2020), Auguste Rodin (2023).
Wszystkie te konie – z wyjątkiem Pour Moi, który był pod opieką Andre Fabre’a – trenował Aidan O’Brien, który ma więc dziewięć zwycięstw w angielskim Derby i jest rekordzistą wśród trenerów. Także 9 razy triumfował wśród dżokejów legendarny Lester Piggott. Frankie Dettori wygrał Epsom Derby dwa razy.
Robert Zieliński
Na zdjęciu tytułowym Auguste Rodin wygrywa Epsom Derby 2023 przed King of Steel. Fot. Racing Post