Stare wyścigowe porzekadło mówi, że w Nagrodzie Rulera wygrywa koń najszybszy (i najlepiej przygotowany na wiosnę), w Derby najszczęśliwszy, a w St Leger najlepszy. Raz na jakiś czas zdarza się wyścigowy fenomen, który wygrywa w tych wszystkich nagrodach, zyskując tym samym zaszczytne miano trójkoronowanego. Takim koniem był zakupiony za zaledwie 1800 euro przez Dariusza Jaskólskiego na Tattersalls Ireland September Yearlings Sale w 2015 roku, stanowiący aktualnie w Stadninie Koni Iwno w oddziale w Golejewku – ogier Bush Brave (Bushranger – Moriches po Alhaarth).
W cyklu “Ogiery czołowe w Polsce w sezonie 2023” przybliżymy w tym artykule sylwetkę Bush Brave’a – jednej z nadziei polskiej hodowli. Już w sezonie wyścigowym 2022, w pierwszym roczniku koni po Bush Bravie, z dobrej strony pokazał się jego syn Tarik od klaczy Tantra (po Winds of Light), która wygrała Oaks na Słowacji. Tarik wygrał wyścig dla dwuletnich debiutów i Nagrodę Intensa, był drugi w Nagrodzie Dorpata i siódmy w Mokotowskiej. W tym roku urodził się już w Golejewku jego urodziwy kuzyn – syn Bush Brave’a i Tawuły, a kolejne klacze czekają na wyźrebienie.

Bush Brave zadebiutował przed służewiecką publicznością w pierwszą niedzielę lipca 2016 roku w wyścigu dla dwuletnich koni II grupy, które nie biegały. W stawce 7 koni syn ogiera Bushranger odniósł piękne zwycięstwo, bijąc w wartościowym czasie (1 min 0,5 s na 1000 m) o 8 długości drugiego na mecie Blue Connoisseura (ogier ten zwyciężał już w pierwszym roku swoich startów, a w czasie dalszej kariery wyścigowej triumfował m.in. w Nagrodzie Przedświta)
Na kolejnych miejscach celownik mijały Tango Turf (podobnie jak Blue Connoisseur wygrywał już w wieku dwóch lat), Fuengirola, późniejsza czołowa 2-letnia i 3-letnia klacz swojego rocznika Mona Kerbili (w wieku 2 lat zwycięsko przeszła przez grupy, była II w nagrodach Efforty i Cardei, a w wieku 3 lat zwyciężała w nagrodach Wiosennej i SK Krasne) oraz przeciętne Joga i Bruschetta.

Trzy tygodnie później Bush Brave równie łatwo sięgnął po swój pierwszy pozagrupowy skalp – bijąc o 7 długości zdobywczynię Nagrody Próbnej – klacz Razyana, wygrał Nagrodę Dorpata. W kolejnym starcie, w rozgrywanej 11 września Nagrodzie Dakoty, podopieczny trenera Wojciecha Olkowskiego doznał pierwszej w swojej karierze wyścigowej porażki – gniady ogier musiał uznać wyższość zaciekle walczących na prostej o zwycięstwo – ogiera Jules’s Dream i klaczy Kazaroza, które wcześniej zwyciężały w nagrodach Próbnych. Z przewagą końskiego łba wygrał siwy ogier, a 3/4 długości za walczącą o zwycięstwo parą celownik minął Bush Brave.
Trzy tygodnie później, w Nagrodzie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, syn Bushrangera próbował zrewanżować się ogierowi Jules’s Dream za wcześniejszą porażkę. Jego finisz przy kanacie nie był jednak jeszcze na tyle skuteczny, by pokonać siwego ogiera, który ostatecznie zwyciężył, zachowując na mecie przewagę 1 3/4 długości nad zdobywcą Nagrody Dorpata. Trzecie miejsce w tej gonitwie zajęła klacz Greshnitsia, której syn Gurzuf trzykrotnie zajmował drugie miejsca na francuskich torach w sezonach 2022-23, ostatni raz było to w tym tygodniu.

Rok 2016 Bush Brave zakończył startem w wyłaniającej „Zimowego faworyta na Derby” Nagrodzie Mokotowskiej. Po raz kolejny spotkał się w niej ze swoim towarzyszem stajennym, do tej pory niezwyciężonym, ogierem Jules’s Dream. W myśl powiedzenia „do trzech razy sztuka”, tym razem górą był ogier stanowiący własność Dariusza Jaskólskiego. Wygrał z miażdżącą wręcz przewagą 13 długości, czym w pełni powetował sobie wcześniejsze porażki.
W posezonowym handikapie generalnym Krzysztof Wolski umieścił ogiera Bush Brave na pierwszym miejscu wśród przedstawicieli swojego rocznika, przyznając jednak taki sam handikap (80,5 kg) także Jules’s Dreamowi.
W kolejnym roku Bush Brave zdominował rywalizację trzylatków na Służewcu. Syn klaczy Moriches wychodził do startu pięć razy, odnosząc cztery zwycięstwa i raz zajął drugie miejsce. Gdy zwyciężał, robił to zawsze łatwo, bardzo łatwo lub dowolnie. Był koniem zupełnie innej klasy niż jego najgroźniejsi nawet rywale.
W Nagrodzie Rulera, w stawce dziewięciu koni, łatwo o 3 długości ograł ogiera Incognito, a w pobitym polu znaleźli się jeszcze m.in. Blue Connoisseur, Velnelis, Kurier, Jules’s Dream, Magnetic i Largo Forte, które w komplecie zwyciężały w swojej karierze w nagrodach pozagrupowych. W Derby Bush Brave rozrzucił na finiszowej prostej stawkę siedemnastu najlepszych koni rocznika, bijąc o 10 długości drugiego na celowniku Velnelisa i o kolejne 6 długości trzeciego w tym wyścigu Kuriera.
Równie łatwo jak w nagrodach Rulera i Derby przyszedł Bush Brave’owi triumf w St Leger – drugi na celowniku Largo Forte stracił do niego 5,5 długości. Niezwykle udany dla siebie sezon 2017 zakończył startem w Wielkiej Warszawskiej, w której wręcz znokautował swoich rywali – aż o 13 długości pobił drugiego na celowniku Largo Forte, za którym wyścig kończyły Neo, Velnelis i Height of Beauty.

Jedynej porażki w wieku trzech lat syn Bushrangera doznał w Nagrodzie Iwna, w której musiał uznać wyższość dyktującego od startu mocne warunki ogiera Velnelis. Przygotowywany do startów przez Adama Wyrzyka ogier stopniowo podkręcał tempo w dystansie, pokonując ostatni kilometr, rozgrywanego na 2200 metrów wyścigu, w 59,1 sekundy. Na finiszowej prostej, którą Velnelis przebył w 29,8 sekundy, podopieczny trenera Wojciecha Olkowskiego zdołał odrobić część strat, jednak przewaga Velnelisa była zbyt duża i niespodziewana porażka głównego faworyta stała się faktem.
Velnelis, który w sezonie 2017 wygrał również w nagrodach Strzegomia i Kozienic, był obok Bush Brave’a jedną z najjaśniejszych gwiazd raczej przeciętnego rocznika 2014 i to właśnie podopiecznemu trenera Adama Wyrzyka Krzysztof Wolski przyznał w posezonowym handikapie generalnym drugie miejsce w klasyfikacji koni trzyletnich (Bush Brave 87,5 kg, Velnelis 80,5 kg).
Poza wyżej wymienioną dwójką, w gonitwach porównujących roczniki, honoru derbowego rocznika z najlepszym skutkiem broniły w 2017 roku klacze Jagienka (zwyciężczyni nagród Mosznej i Criterium), Mona Kerbili (Nagroda Sk Krasne) i Tagra (Nagroda Rzeki Wisły) oraz ogiery Kurier (Nagroda Korabia), Umberto Caro (Nagroda Przedświta) i Largo Forte.
Wyróżniającą postacią rocznika 2014 był także Magnetic. Gwiazda moszniańskiego ogiera rozbłysnęła na dobre dopiero w kolejnym sezonie, w którym zdobywał nagrody Widzowa, Prezesa Totalizatora Sportowego, Kozienic i Westminster Freundschaftspreis.
To właśnie syn zasłużonego dla naszej hodowli ogiera Roulette był najgroźniejszym rywalem Bush Brave’a w jego ostatnim starcie w karierze – rozgrywanej 13 maja 2018 roku Nagrodzie Golejewka. W stawce siedmiu koni syn Bushrangera odniósł ósme w swojej karierze wyścigowej zwycięstwo, łatwo o 2,5 długości bijąc Magnetica, udawadniając po raz kolejny, że gdy był w formie, rywale mogą przy nim błyszczeć jedynie blaskiem odbitym. W pobitym polu znalazły się jeszcze Height of Beauty, Largo Forte, Velnelis, Design i Neo.
Po tym wyścigu Bush Brave doznał niestety kontuzji i zakończył karierę wyścigową. W wieku 2-4 lat wychodził do startu 11 razy – 8 razy był I, dwa razy II i raz III. Wygrał 435 400 zł.

Do Polski Bush Brave został nabyty za skromną kwotę 1800 euro. Był mały, chudy, niezbyt atrakcyjny eksterierowo, a na aukcję przyjechał z infekcją i gorączką. Dodatkowo był synem ogiera Bushranger, średniej klasy reproduktora i klaczy Moriches, która mimo że pochodziła ze świetnej rodziny żeńskiej, miała za sobą mocno przeciętną karierę wyścigową a jej pierwszy potomek, og. Steevo, choć na torze wyścigowym potrafił zwyciężać (wygrał wyścig klasy 6 na torze w Kempton), był słabym koniem wyścigowym.
Pan Dariusz Jaskólski miał jednak nosa, odważył się zaryzykować i bardzo chciał mieć konia po ogierze Bushranger, ponieważ na Służewcu „debiutował” jako współwłaściciel pochodzącego również po tym reproduktorze Bush Brothera (wygrał 2-krotnie w dziesięciu startach, m.in. w Memoriale Tomasza Dula, był III w Nagrodzie Rulera). Po zasięgnięciu opinii lekarza Pan Dariusz postanowił pokryć koszty jego leczenia, pobytu w Irlandii i sprowadził Bush Brave’a do Polski, a niewielki ogier (wymiary 160-174-19 przed sezonem 2018) okazał się przysłowiowym złotem dla zuchwałych.

Ojciec Bush Brave’a – Bushranger był w sezonie 2008 czempionem dwuletnich ogierów w Wielkiej Brytanii i Francji. Wyhodowany przez mającą swoją siedzibę w Irlandii Tally-Ho Stud (urodziło się w niej 16 zwycięzców G1,m.in. odnoszące sukcesy w zeszłym roku na najwyższym szczeblu światowej rywalizacji ogier Perfect Power oraz klacze The Platinium Queen i Lezoo) ogier został jako źrebak sprzedany za 15 tysięcy euro do Oak Farm. Rok później wzbudził zainteresowanie właścicieli sławnej Coolmore Stud, którzy na Doncaster Bloodstock St. Leger 2007 Yearling Sale kupili go za 100 tysięcy gwinei (funtów).
Należącego do słynnego tercetu właścicieli, Derricka Smitha, Johna Magniera i Michaela Tabora, ogiera Bushranger do startów przygotowywał David Wachman, prywatnie mąż siostry Magniera – Kate.

W wieku dwóch lat Bushranger wychodził do startu 7 razy, odnosząc 4 zwycięstwa, m.in. w niezwykle prestiżowych Prix Morny G1 i Middle Park St. G1 oraz w Anglesey St G3. Ponadto był II w Windsor Castle St. L i III w Phoenix St. G1. Był więc w zasadzie najszybszym dwulatkiem w Europie. Słabiej wypadł w jego wykonaniu jedynie start w Breeders Cup Juvenile w USA (11. miejsce w stawce dwunastu koni, 7 i 1/4 długości za zwycięzcą), którym zakończył występy w wieku dwóch lat.
Zarówno Timeform jak i Racing Post wyceniły jego klasę wyścigową na 119 funtów, a w oficjalnym European Thoroughbred Rankings przyznano mu jeszcze o dwa funty więcej (rating przyznawany nawet najlepszym dwulatkom jest z założenia niższy niż starszych koni).
W kolejnym sezonie wyścigowym Bushranger nie nawiązał do swoich sukcesów w wieku dwóch lat i po zajęciu IV m. w Greenlands St G3 oraz dwóch dalszych lokatach w gonitwach Grupy 1 (jedenasty w Golden Jubilee St. i dziewiąty w Sprint Cup) zakończył karierę wyścigową.

W sezonie rozpłodowym 2010 rozpoczął karierę stadną w swojej rodzimej Tally-Ho Stud, gdzie stanowił klacze za 7,5 tys. euro. Szeroko użytemu na początku swojej kariery stadnej w hodowli ogierowi (540 źrebaków z „irlandzkich” roczników 2011-2014 i kolejnych 216 z „australijskich” roczników 2011/2012 – 2015/2016) nie udało się jednak zyskać uznania wymagającemu kręgowi właścicieli koni wyścigowych. Średnia cena roczniaków po nim systematycznie spadała – z 37,6 tys. funtów w 2012 roku do 6,3 tys. funtów w 2015.
Wraz ze spadającymi cenami potomstwa og. Bushranger na ringach aukcyjnych spadała również cena stanówki nim – z 7,5 tys. euro w 2010 roku do 2,5 tys. w 2015 roku. Ostatecznie ogier został sprzedany do Turcji, gdzie od 2016 roku używany jest w hodowli. Aktualna cena stanówki ogierem Bushranger wynosi 5 tysięcy lir tureckich (ok. 1150 zł).
Najlepszymi z 966 potomków Bushrangera byli do tej pory zwycięzcy gonitw Pattern – kl. Sophie P 2013 (Gamely St. G1), og. Mobsta 2012 (Greenlands St. G2), kl. Now or Never 2013 (VRC Blazer St. G2, Derrinstown Stud One Thousand Guineas Trial G3, 3m. Irish One Thousand Guineas G1), wał. Benz 2013 (MRC Zeditave St. G3), kl. Ridge Ranger 2011 (Summer St. G3) i wał. Ross Castle 2013 (Prix Texanita G3).

W gonitwach rangi Listed zwyciężały ponadto og. Inferno 2011, og. Serseri 2013, wał. Jerilderie Letter 2012, og. My Man 2014, og. Tractor 2018, kl. Veronese i og. Oglum Goktug 2017. Na całym świecie zwyciężało do tej pory 359 koni po ogierze Bushranger, które wygrały 1146 wyścigów i równowartość 11,7 mln funtów.
W Polsce do startu wychodziło 10 koni po ogierze Bushranger. Najlepszymi, oprócz Bush Brave’a, były – zwyciężczyni Nagrody Cardei Choupette 2013, zwycięzca jedenastu wyścigów (w tym pierwzogrupowej Nagrody Dżudo) og. Tribunal 2014, który na swoim koncie zgromadził pokaźną kwotę 162 620 zł oraz wspomniany Bush Brother, zwycięzca Memoriału Tomasza Dula.
Matka ogiera Bush Brave, urodzona w 2007 roku Moriches (Alhaarth – Almaaseh po Dancing Brave) biegała cztery razy w wieku 2-3 lat w Irlandii, nie wzbogacając konta swojego właściciela o żadne zdobycze finansowe. Racing Post za poszczególne starty przyznawał jej ratingi 66, 61, 46 i 54. Klacz pochodziła jednak ze znakomitej rodziny żeńskiej i została użyta w hodowli.
Druga matka (babka) klaczy Moriches, znakomita Al Bahathri ze świetnej hodowli stadniny Shadwell Hamdana al Maktouma, była czempionką 3-letnich klaczy w Irlandii w 1985 roku. Zwyciężała 6-krotnie, m.in. w Goffs Irish 1000 Guineas St. G1, Coronation St. G2, Lowther St. G2 i Child St. G3. Ponadto była druga w General Accident 1000 Guineas Stakes G1 w Newmarket.

Nie tylko zdolna na torze, ale także bardzo płodna w hodowli klacz (urodziła 13 źrebaków), pozostawiła po sobie ośmiu zwycięzców, z których najwyższą klasę reprezentowały: czempion 3-letnich ogierów w Europie i w Anglii w 2004 roku ogier Haafhd (zwycięzca klasycznego 2000 Guineas St. G1 i Champion St. G1), og. Munir (1m. Challenge St. G2 i Greenham St. G3) oraz kl. Hasbah (zwyciężczyni Gamet St. L, II m. w Coronation St. G1).

Cennymi matkami stadnymi okazały się dwie jej córki – Gmaasha i Almaaseh. Gmaasha pozostawiła po sobie czempiona starszych ogierów we Włoszech w 2009 roku – ogiera Gladiatorus (zwyciężał m.in. w Premio Vittorio di Capua G1 i Dubai Duty Free St. G1) i klasyczną zwyciężczynie w tym kraju – My Sweet Baby (Premio Regina Elena G3).
Almaaseh (matka Moriches) w stadzie dała 15 źrebaków, z których najbardziej na torze wyścigowym wyróźnił się wałach Military Attack (ex Rave), który w czasie kariery zgromadził na swoim koncie niebotyczną kwotę 5 mln funtów. Ten rewelacyjny na torze wyścigowym koń zwyciężał 13-krotnie w Anglii, Hong Kongu i w Singapurze m.in. w Singapore Airlines International Cup G1 i Queen Elizabeth II Cup G1. W sezonie 2012/2013 był Koniem Roku w Hong Kongu.

Bardzo dobrym koniem wyścigowym był także Almaty – zwycięzca m.in. Molecomb St. G3 i Curragh St. G3. W stadzie z córek Almaaseh najbardziej wyróżniły się Miss Brown to You, matka zwycięzcy Ascot Gold Cup G1 og. Big Orange oraz Artisia, która w stadzie dała czempiona starszych stayerów w Europie w sezonie 2013 og. Red Cadeaux (Hong Kong Vase G1, Yorkshire Cup G2, Curragh Cup G3, II m. w Coronation Cup, G1, Dubai World Cup G1 i Queen Elizabeth STt G1).
Moriches nie dorównała w stadzie swoim siostrom, potrafiła jednak dawać wartościowe na torze wyścigowym potomstwo, a sześć z jej siedmiu źrebaków zwyciężało na torze. Najlepszymi z nich były klacze Renny’s Lady (po Excelebration) i Is Artus (po El Kabeir). Urodzona w 2015 roku córka og. Excelebration wygrywała w swojej karierze trzykrotnie (wyścigi klasy 5 w Anglii oraz wyścig Allowance w USA), była również II w Miss America St., tracąc 3/4 długości do zwycięskiej klaczy Blue Diva. Cztery lata młodsza Is Artus wygrała 4 wyścigi we Włoszech, a ponadto dwukrotnie była czwarta w gonitwach rangi Listed – Premio Repubbliche Marinare i Premio Mario Incisa Della Rocchetta.
Po zakończeniu kariery wyścigowej Bush Brave rozpoczął karierę stadną. W 2019 roku stanowił w SK Krasne, w latach 2020-2021 w SK Moszna, a od 2022 roku w SK Iwno/Golejewko.

Pierwsze dwulatki po ogierze Bush Brave zadebiutowały w ubiegłym sezonie. Z trójki koni, które wyszły do startu, najlepsze wrażenie sprawił Tarik. Syn słowackiej oaksistki klaczy Tantra w pierwszym sezonie swoich startów zaprezentował się służewieckiej publiczności czterokrotnie, odnosząc dwa zwycięstwa – w pozagrupowej Nagrodzie Intensa i gonitwie II grupy.
Ponadto był drugi w Nagrodzie Dorpata (I gr.) w której uległ jedynie późniejszemu zwycięzcy Nagrody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – ogierowi Clyde. Słabiej wypadł jedynie start w Nagrodzie Mokotowskiej – wychowanek SK Krasne zajął w niej siódme miejsce w stawce ośmiu koni, tracąc jednak tylko ok. 4,5 długości do zwycięskiego Senlisa.

Aktualna cena stanówki ogierem Bush Brave wynosi 3200 zł. Wszelkich informacji na jej temat udziela pod numerem telefonu 726 078 246 pani Sabina Sorel.
Andrzej Fortuniak, współpraca RZ