Już w sobotę na Służewcu pierwsze polskie klasyki w 2023 roku – nagrody Wiosenna i Rulera. Pierwszy klasyk sezonu w Anglii był 6 maja wielkim triumfem wybitnego włoskiego dżokeja Lanfranco Dettoriego i stadniny Juddmonte, której wychowanek kasztanowaty Chaldean (Frankel – Suelita po Dutch Art) wygrał w sobotę w Newmarket Qipco 2000 Guineas Stakes G1 na dystansie mili (pula nagród 500 tysięcy funtów, w tym 283 550 dla właściciela zwycięskiego konia). Zwycięzcę, który miał notowania 7:2, trenuje Andrew Balding.
To była równocześnie klęska trenera Aidana O’Briena i faworyzowanych koni ze stadniny Coolmore. Mający królewski rodowód Auguste Rodin (Deep Impact – Rhododendron po Galileo), który był kreowany przez O’Briena na pierwszego od 1970 roku konia trójkoronowanego, a także najwyżej oceniony (123 funty) dwulatek 2022 roku w Wielkiej Brytanii Little Big Bear (No Nay Never – Adventure Seeker po Bering) zajęły w klasyku… dwunaste i czternaste (ostatnie) miejsce, tracąc do zwycięzcy ponad 22 długości.
Od 2021 roku nie ma już wśród nas księcia z Arabii Saudyjskiej Khalida Abdullaha, ale ciągle jest żywa jego myśl hodowlana i ciągle odnoszą sukcesy konie, które przyszły na świat w różnych oddziałach stadniny Juddmonte, zarządzanej teraz przez jego sukcesorów. W ubiegłym roku irlandzkie Derby wygrał syn Frankela Westover, w sobotę w Newmarket inny potomek tego niepokonanego w czternastu startach ogiera, wyhodowanego przez Khalida Abdullaha – Chaldean wziął pierwszy klasyk sezonu 2023 w Anglii.
Dosiadany przez Dettoriego Chaldean był początkowo trzecią grą w 2000 Guineas, ale przed gonitwą stał się drugim faworytem z notowaniami 7:2, wyprzedzając ogiera Little Big Bear (5:1) z Waynem Lordanem w siodle. Zdecydowanym numerem 1 (kurs 13:8) dla kibiców i bukmacherów był Auguste Rodin, dosiadany przez Ryana Moore’a. Oba konie trenuje w Irlandii dla właścicieli z Coolmore i firmy Westerberg Georga von Opela – Aidan O’Brien.
Wyścigi na milę w Newmarket są rozgrywane po prostej. Po starcie Frankie prowadził ogiera Chaldean na dość miękkim torze raczej ofensywnie, na 3-4 miejscu. Little Big Bear szedł w środku stawki, a Auguste Rodin na przedostatniej pozycji.
500 metrów przed celownikiem dość ostro zaczął uciekać outsider (125:1) Hi Royal (Kodiac – Majestic Roi po Street Cry) pod Oisinem Muryphym. Hi Royal wcześniej wygrał tylko jeden mały wyścig w Ayr jako dwulatek. Większość obserwatorów spodziewała się, że podopieczny Kevina Ryana szybko osłabnie, tymczasem szedł do końca.
Długoręki Frankie na Chaldeanie, pokazując swój typowy mocny posył, minął go dość swobodnie na około 200 metrów „do słupa” i wygrał pewnie o 1,75 długości. Hi Royal sensacyjnie obronił drugie miejsce przed atakiem Royal Scotsmana (Gleneagles – Enrol po Pivotal) pod Jimem Crowleyem.
Rozentuzjazmowany Dettori powiedział po wyścigu: – Czy ja śnię? To takie surrealistyczne i wydaje się przechodzić nawet marzenia. To dla mnie bardzo emocjonalna sprawa, wygrać moje ostatnie 2000 Gwinei, to naprawdę niesamowite. Nie wiem czy się śmiać, płakać czy cieszyć. Jestem w tej chwili jak powalony, muszę po tym wszystkim ochłonąć.
Ogiery z Coolmore kompletnie nie podjęły walki, zostały złożone przez dżokejów daleko przed celownikiem. Zajęły dwunaste i czternaste miejsce ze stratą 22-24 długości do zwycięzcy. To był katastrofalny występ podopiecznych Aidana O’Briena. Marzenia o potrójnej koronie dla Auguste’a Rodina i powtórzeniu wyczyny Nijinsky’ego z 1970 roku okazały się mrzonkami.
To, że konie z Coolmore przegrały, można zrozumieć. Po zimie często forma i możliwości trzylatków mocno się zmieniają. Natomiast zadziwiający jest fakt, że po bardzo udanej karierze w wieku dwóch lat, w klasyku odpadły tak daleko i nie były w stanie włączyć się do walki o czołowe miejsca. Czas gonitwy na miękkim torze 1 min 41,64 s na 1609 metrów (mila).
Trener Aidan O’Brien, którego konie aż 10 razy (rekord) wygrywały 2000 Guineas Stakes, powiedział po tegorocznym wyścigu: – To nie był dobry dzień dla moich koni. Auguste Rodin nie mógł się odnaleźć na tej nawierzchni. Little Big Bear został mocno potrącony w trakcie gonitwy i po prostu się spalił. To wszystko było takie nierealne w stosunku do oczekiwań, ale takie czasami są wyścigi.
Auguste Rodin biegał jako dwulatek w treningu Aidana O’Briena cztery razy i trzy z tych wyścigów wygrał. 10 września zwyciężył pod Moorem w Champions Juvenile Stakes (G2 na 1600 m w Leopardstown). 22 października w kapitalnym stylu wziął Futurity Trophy G1 na 1600 m w Doncaster, bijąc dosiadanego przez Dettoriego, a trenowanego przez Gosdenów ogiera Epictetus (Kingman – Thistle Bird po Selkirk) aż o 3,5 długości. Dostał za ten wyścig rating 120 funtów i wydawało się, że jako trzylatek może być jeszcze lepszy.
Najwyższą notę wśród dwulatków w sezonie 2022 dostał (123 funty) inny podopieczny Aidana O’Briena – Little Big Bear. Po porażce w debiucie, później wygrał już cztery razy z rzędu. W maju maiden w Naas o trzy długości. 15 czerwca wziął podczas Royal Ascot Windsor Castle Stakes LR na 1000 m. W lipcu zwyciężył w Curragh w Anglesey Stakes G3 na 1300 m o prawie 5 długości, a 6 sierpnia na tym samym torze zrobił defiladę w Phoenix Stakes G1 na 1200 m, bijąc Persian Force aż o 7 długości.
Triumfator 2000 Guineas Stakes Chaldean (Frankel – Suelita po Dutch Art) w poprzednim roku – po piątym miejscu w debiucie – też wygrał cztery wyścigi z rzędu, w tym jeden z najważniejszych biegów na Wyspach Brytyjskich dla dwulatków Dewhurst Stakes G1 na 1400 m w Newmarket pod Lanfranco Dettorim. Dostał za ten wyścig rating 118 funtów, a więc niższy od Little Big Beara i Auguste’a Rodina. Za triumf w 2000 Guineas dostał wycenę 120 funtów.
Chaldean zwyciężył też w Champagne Stakes G2 i Acomb Stakes G3, oba wyścigi też na 1400 m. 22 kwietnia tego roku wyszedł pod Dettorim jako zdecydowany faworyt (5:4) do Greenham Stakes G3 w Newbury, ale po kolizji został na starcie i jego wiosenna dyspozycja była niewiadomą. Tego przetarcia mogło mu zabraknąć, ale był jednak wcześniej przygotowany do debiutu od koni z Coolmore (od jesieni nie były zapisane do wyścigów) i to też miało wpływ na ich postawę w sobotę w Newmarket.
Wiadomo, że Chaldean też potrójnej korony nie zdobędzie, bo to koń o rodowodzie raczej milerskim i do Epsom Derby na 2400 m nawet nie ma zgłoszenia (tym bardziej do St. Leger na 2800 m). Jest natomiast w zapisie do Irish 2000 Guineas (27 maja, aktualne notowanie 7:4) na milę, ma też wczesne meldunki do dwóch gonitw podczas czerwcowego Royal Ascot – St James’s Palace Stakes G1 na 1600 m (stajnia awizuje jego start w tej gonitwie) i Commonwealth Cup G1 na 1200 m.
Identyczne zgłoszenia jak Chaldean ma Little Big Bear, syn sprintera No Nay Never, natomiast Auguste Rodin pozostaje oczywiście w zapisach do angielskiego i irlandzkiego Derby, ale jaka będzie jego przyszłość i forma, trudno przewidzieć. Po klęsce w 2000 Guineas jego notowania na zwycięstwo w Epsom Derby spadły z 2:1 do 6:1, a i tak wydaje się na to na dziś trochę na wyrost, że wciąż jest faworytem (drugi Military Order 7:1, Flying Honours 12:1). Teraz zobaczymy go być może 18 maja w Dante Stakes G2 w Yorku na 2100 m.
Auguste Rodin to koń o fantastycznym pochodzeniu. Jest synem legendy japońskiej hodowli Deep Impacta, który na torze na 14 startów wygrał 12 wyścigów i zdobył potrójną koronę w Japonii. W hodowli okazał się fenomenem, w latach 2012-2020 dziewięć razy z rzędu był championem reproduktorów. Odszedł niestety w 2019 roku, ale przed śmiercią zdążył pokryć znakomitą na torze i wyborną pochodzeniowo klacz Rhododendron, przysłaną do Japonii z Coolmore.
Rhododendron (Galileo – Halfway to Heaven po Pivotal) na 19 startów wygrała dla Coolmore 5 wyścigów i 1,36 mln funtów. Zwyciężyła w trzech gonitwach G1 – Fillies’ Mile w Newmarket na 1600 m, Prix de l’Opera na 2000 m w Chantilly i Lockinge Stakes na milę w Newbury. Była też druga w – 1000 Guineas Stakes na 1600 m, Epsom Oaks na 2400 m, Breeders’ Cup Filly and Mare Turf w USA na 1800 m. Auguste Rodin jest jej pierwszym przychówkiem.
52-letni Lanfranco Dettori, który po tym sezonie ma zakończyć wspaniałą karierę, najwyraźniej chce na koniec zgarnąć jak najwięcej łupów. 1 maja, po raz pierwszy w życiu, zwyciężył w Premio Parioli, włoskim odpowiedniku 2000 Guineas, na faworyzowanym ogierze Vero Atleta. Wcześniej tułał się po całym świecie i nie miał czas wygrywać klasyków we własnym kraju, a raczej miał trochę pecha do tej właśnie gonitwy, bo w Premio Parioli cztery razy był drugi.
Po wygranej w Italii Dettori powiedział: – To wszystko było bardzo emocjonalne i wszyscy robili wokół mnie duże zamieszanie. Miło będzie móc przejść na emeryturę i powiedzieć, że wygrałem w swoim kraju 2000 i 1000 Guineas, Derby oraz Oaks. Wspaniale było móc wrócić do ojczyzny pomimo złej pogody.
W angielskim 2000 Guineas było to dla Frankiego czwarte zwycięstwo. Co ciekawe, w latach 1975-76 dwa razy ten klasyk w Newmarket wygrał jego ojciec Gianfranco Dettori na trenowanych przez Henry’ego Cecila ogierach Bolkonski i Wollow. Dettori senior też zwyciężał we włoskim 2000 Guineas. Jakie drzewo, taki klin, jaki ojciec, taki syn.
Można też powoli zaczynać chwalić Chaldeana, jak jego ojca Frankela, choć oczywiście daleko mu do tej klasy. Niepokonany w czternastu startach ojciec ogiera Chaldean – Frankel (Galileo – Kind po Danehill) w sezonie 2021 został championem reproduktorów w Anglii i Irlandii. W 2022 roku był drugi za Dubawim, zdobył za to championat we Francji po triumfie Alpinisty w Łuku.
Wyhodowany przez Khalida Abdullaha w Juddmonte – Frankel od 2013 roku kryje w Anglii w Banstead Manor Stud, należącej do tej saudyjskiej książęcej rodziny. Cena stanówki wynosiła początkowo 125 tysięcy funtów, w 2018 roku wzrosła do 175 tysięcy, a w 2022 roku poszybowała na 200 tysięcy funtów, a w tym sezonie już do 275 tysięcy.
Frankel spłodził dotąd 27 zwycięzców gonitw G1. Szczególnie mocno rozbłysły gwiazdy dwóch koni po nim z sezonu 2021, które wygrały Derby – Adayar w Anglii, a Hurricane Lane w Irlandii (w Epsom Derby był trzeci). Adayar dołożył do tego zwycięstwo w King George Vi and Queen Elizabeth Stakes G1 w Ascot.
Z kolei drugi z derbistów po Frankelu – Hurricane Lane wygrał we Francji Grand Prix de Paris G1 i angielski St. Leger G1. Oba konie ponownie spotkały się jesienią 2021 w Nagrodzie Łuku Triumfalnego, tym razem Hurricane Lane zrewanżował się Adayarowi za porażkę w Epsom Derby, ale zajął dopiero trzecie miejsce, a Adayar był czwarty. Zwyciężył niemiecki Torquator Tasso.
Najwyższe notowania spośród potomstwa Frankela miał jednak jak dotąd Cracksman (131). Alpinista dostała za triumf w Łuku tylko 124 funty. Cracksman na 11 startów wygrał aż osiem razy, w tym w czterech gonitwach G1 w Anglii i Francji oraz dwóch G2. W irlandzkim Derby był drugi, a w angielskim trzeci.
Rekordową notę 131 funtów dostał na zakończenie kariery w październiku 2018 roku za triumf w British Champion Stakes G1 na 2000 m. W Polsce Nagrodę Andersa wygrał w dniu otwarcia sezonu 2023 na Służewcu trenowany przez Adama Wyrzyka syn Cracksmana – The Clash, którego w sobotę zobaczymy na starcie w Nagrodzie Rulera.
W 2022 roku irlandzkie Derby wygrał syn Frankela – Westover, wielkie sukcesy odnosiły też w minionym sezonie Onesto (Grand Prix de Paris, ParisLongchamp, Gr.1), Inspiral (Coronation Stakes, Ascot, Gr.1, Fillies’ Mile, Newmarket, Gr.1, Prix Jacques Le Marois, Deauville, Gr.1), Homeless Songs (Irish 1000 Guineas, Curragh, Gr.1), Nashwa (Prix de Diane, Chantilly, Gr.1, czyli francuski Oaks) i właśnie Chaldean (Dewhurst Stakes, Newmarket, Gr.1).
Matka ogiera Chaldean – Suelita (Dutch Art – Venoge po Green Desert) biegała we Włoszech, jest zinbredowana 3×3 na wybornego Machiavelliana. Nie miała wielkiej kariery, na 32 starty wygrała 4 wyścigi i 27 165 euro. Okazała się jednak cenna w hodowli, bo urodziła już 5 koni black type. Przed Chaldeanem najlepszy z nich (rating 114 funtów) był Alkumait (po Showcasing), który jako dwulatek wygrał dla Hamdana al Maktouma Mill Reef Stakes G2 na 1200 m.
Babka Chaldeana – Venoge (po Green Desert) nie biegała, urodziła jednego konia black type Outer Space, ale z ratingiem tylko 98 funtów. Wyższej klasy była jej matka Horatia, która wygrała Vinery Matchmaker Stakes G3 i była trzecia w Long Island Handicap G2 (rating 100 funtów). Urodziła też dwa konie black type – Moment in Time (109 funtów) i Fontley (105).
W 2018 roku 2000 Guineas Stakes wygrał dla Coolmore trenowany przez Aidana O’Briena świetny pochodzeniowo Saxon Warrior (Deep Impact – Maybe po Galileo), który jest więc z tego samego nicku co Auguste Rodin. Co jednak najciekawsze, Saxon Warrior jest z tej samej rodziny żeńskiej co Chaldean. Bliskimi kuzynami ogiera Saxon Warrior są też angielski derbista Dr Devious i jego półbrat Royal Court, który w Polsce dał dwie oaksistki – Irkucję i Nebbię.
Chaldean pochodzi z rodziny 1-t, która przed laty wydała, zwłaszcza we Francji, wiele znakomitych koni. Triumfator 2000 Guineas idzie od słynnej klaczy Torbella (zinbredowana 2×3 na Tourbillona), wyhodowanej przez księcia de Chambure, która – oprócz zwycięstw we Francji – wygrała jako dwulatka w Anglii prestiżowy Dewhurst Stakes G1, a w wieku trzech lat była druga w irlandzkim Oaks G1.
Klasową klaczą była jej matka Djebellica, również hodowli i własności księcia de Chambure, która zwyciężyła w Irish Oaks. W latach 70. niezłym reproduktorem w Polsce był wnuk Torbelli – francuskiej hodowli urodziwy Beauvallon, który miał solidną karierę w gonitwach Pattern w Wielkiej Brytanii. Dał w Polsce tak dobre konie jak Kometa, Dniepr, Dead-Heat, Assuan, Czempiń, Ibrala, czy Maramba.
Przede wszystkim jednak z tej rodziny zasłużyła się dla Polski, wyhodowana przez Federico Tesio – Jacopa del Sellaio, która była włoską derbistką i oaksistką. Po wojnie trafiły do nas, poprzez Niemcy, dwie jej córki, które założyły cenne rodziny – Jagna w Golejewku i Jałta w Mosznej.
Z tych dwóch odnóg idących od Jacopa del Sellaio przez kolejne dekady zostały w Polsce wyhodowane tak dobre konie jak: Jarabub, Jessica, Jessie-Jane, Jacaranda, Jam Hetman, Jazzman, Jovellanos, Jaszczurka, Jaźwiec, Jam Jessica, Jaguar, Jakusa, Jagabella, Jagoda, Jęczmień, Jagienka, Juris.
Najlepsze konie na świecie z rodziny 1-t (Trampoline):
Stay Gold, Cameronian, Glencoe, Tennyson, Darius, Bon Mot, Saonois, Mystiko, Proud Clarion, Cherimoya, Straight Deal, Majestic Missile, Good Luck, Torrestrella, Torbella, Djebellica, Dancing Rain, Saxon Warrior, Maybe, Dr Devious, Royal Court (też był ogierem czołowym w Polsce).
W sobotę warto być na warszawskim Służewcu, zostaną bowiem tego dnia rozegrane, w bardzo dobrych obsadach, pierwsze polskie klasyki – Nagroda Wiosenna (odpowiednik angielskiego 1000 Guineas Stakes) i Nagroda Rulera (wzorowana na 2000 Guineas). Poza tym dwa ciekawe wyścigi dla starszych folblutów – nagrody Jaroszówki i Golejewka z udziałem derbisty 2022 Jolly Jumpera i dwa razy drugiego w Wielkiej Warszawskiej Petita.
Link do filmu z gonitwy 2000 Guineas Stakes:
(256) FRANKIE DETTORI WINS HIS LAST EVER QIPCO 2000 GUINEAS! – YouTube
Robert Zieliński
Na zdjęciu tytułowym Lanfranco Dettori wygrywa 2000 Guineas Stakes na ogierze Chaldean. Fot. Racing Post