Dopiero po raz trzeci w historii Kentucky Derby (rozgrywanego od 1875 roku) wygrał ten kultowy wyścig koń, który nie biegał jako dwulatek. Jest nim kasztanowaty Mage (Good Magic – Puca po Big Brown), na którym swoje wymarzone pierwsze zwycięstwo w „wyścigu po 554 czerwone róże” odniósł znakomity 46-letni już dżokej z Wenezueli Javier Castellano. Udało mu się to za… szesnastym podejściem. Pojechał z zimną krwią, jakby miał wyłączony układ nerwowy. Jest to też pierwszy triumf w Kentucky Derby trenera Gustavo Delgado, który pracuje na Florydzie, ale również pochodzi z Wenezueli.
– Przede wszystkim, Panie Jezu Chryste, dziękuję za umożliwienie mi wygrania Derby, które jest wymarzonym wyścigiem dla wszystkich w tej branży. Nigdy się nie poddaję, zawsze bardzo się staram, robię to, co należy. Zajęło mi trochę czasu, aby tego dokonać, ale w końcu to mam. Zostałem pobłogosławiony – powiedział po zwycięstwie wzruszony Javier Castellano, który w swojej karierze wygrał 5646 wyścigów, ale do 6 maja brakowało mu tego jednego, wymarzonego.
Javier Castellano pochodzi z wyścigowej rodziny. Jego ojciec, wujek i brat też byli dżokejami, ale nie dorównywali mu klasą. Cztery razy z rzędu był wybierany najlepszym dżokejem roku w Stanach Zjednoczonych – w latach 2013-2016. W sezonie 2013 dosiadane przez niego konie wygrały rekordową sumę w USA – ponad 26 milionów dolarów. W 2017 roku trafił do Galerii Sław wyścigów konnych w Ameryce Północnej.
Miał już na koncie 10 wygranych gonitw z serii Breeders Cup, łącznie z tym najważniejszym Classic – w 2004 roku na ogierze Ghostzapper. Wygrywał już Kentucky Oaks, dwa razy Preakness Stakes, ale nigdy wcześniej nie zwyciężył w Kentucky Derby i stawało się to już jego obsesją. Od soboty 6 maja może spać spokojnie.
W sporcie, w wyścigach konnych i ogólnie w życiu, często nieszczęścia jednych stają się szczęściem drugim, otwierają im drogę do wielkiego sukcesu. Tak też było w przypadku Mage i Castellano. W dniu rozgrywania Kentucky Derby w ostatniej chwili został wycofany koń, który był wielkim faworytem tej gonitwy – Forte (Violence – Queen Caroline po Blame), zwycięzca w wieku dwóch lat Breeders Cup Juvenile G1 i w tym roku Florida Derby G1.
Kontuzja prawej przedniej nogi sprawiła, że nie mógł pobiec w sobotę na torze Churchill Downs w Louisville. Na logikę – pierwszym faworytem powinien stać się w tym momencie właśnie Mage, bo 1 kwietnia zajął drugie miejsce za Forte w Florida Derby G1 na 1800 m, tracąc do niego zaledwie długość. Ba, Forte złapał go wtedy na ostatnich metrach, takim rozpaczliwym finiszem, który mógł go dużo kosztować.
Co więcej, można było oczekiwać, że Mage będzie jeszcze progresował, bo zaczął karierę dopiero w tym roku jako trzylatek (28 stycznia wygrał na Gulfstream Park wyścig na 1400 m o 3,75 długości) i występ w Florida Derby był jego ledwie trzecim w karierze. Jechał na nim wtedy nie Castellano, ale Luis Saez, a Mage trochę zapłacił w końcówce za jego ofensywną taktykę, trochę za wcześnie uciekał na prostej po grząskim torze.
Można nawet przypuszczać, że gdyby Forte był zdrowy i w formie, to tym razem nie dałby rady wygrać z ogierem Mage, bo ten systematycznie odrabiał do niego dystans. 4 marca w Fountain of Youth Stakes G2 na 1700 m Forte pokonał Mage’a o 6,75 długości, a 1 kwietnia już tylko o długość. O tym, kto jest teraz lepszy, być może przekonamy się za dwa tygodnie, jeśli Forte dojdzie do zdrowia przed Preakness Stakes.
Mage jednak – choć był bliski pokonania Forte w Florida Derby – pierwszym faworytem Kentucky Derby nie został – wypłata za jego zwycięstwo wynosiła aż 15:1. Był ósmą grą w stawce osiemnastu koni. Być może ze względu na to, że nie biegał jako dwulatek, a może z powodu pecha Castellano do tej gonitwy. W KD 2023 nie pobiegła maksymalna liczba 20 koni, bowiem w ostatnim dniu aż 5 wierzchowców zostało wycofanych, a trzy weszły z listy rezerwowej.
Javier Castellano w Kentucky Derby wytrzymał nerwowo i nie pospieszył się jak Saez w Florida Derby. W dystansie prowadził Mage’a na piątym miejscu od końca. Na zakręcie powoli zaczął się przesuwać, ale nie spieszył się na siłę, stopniowo go rozpędzał. Jakby miał wyłączony układ nerwowy. Przed wyjściem na prostą ciągle był dość daleko, a zakręt pokonał bardzo szerokim kołem.
Później jednak zaczął liczyć rywali z zimną krwią, jednego po drugim. Na około 150 metrów przed celownikiem dopadł uciekającego Two Phil’s (Hard Spun – Mia Torri po General Quarters), na którym jechał Jareth Loveberry i wygrał o długość. Finisz faworyta (4:1) Angel of Empire (Classic Empire – Armony’s Angel po To Honor And Serve) był już spóźniony, zajął on trzecie miejsce, 1,5 długości za zwycięskim Mage. Czas gonitwy na 2000 m – 2 min 1,57 s, ponad dwie sekundy gorszy od rekordu Secretariata z 1973 roku, 1 min 59,4 s.
Angel of Empire jest trenowany przez kreowanego na nową gwiazdę Ameryki wśród szkoleniowców Brada Coxa, a faworyta dosiadał znakomity dżokej Flavien Prat. Angel of Empire, który jako roczniak kosztował 70 tysięcy dolarów, w styczniu wygrał Risen Star Stakes G2 na 1800 m, a 2 kwietnia błysnął formą w Arkansas Derby G1, bijąc o ponad 4 długości King Russella.
Po wycofaniu Forte drugim faworytem (9:2) był inny koń trenowany przez Todda Pletchera – siwy Tapit Trice (Tapit – Danzatrice po Dunkirk), który w tym roku biegał trzy razy i trzy razy wygrał, w tym w marcu Tampa Bay Derby G3 i w kwietniu znaczący wyścig Blue Grass Stakes G1 na 1800 m na torze Keeneland. Jako roczniak kosztował aż 1,3 mln dolarów. Spisał się jednak słabo pod Luisem Saezem, zajął siódme miejsce, ponad 9 długości za ogierem Mage.
Wobec absencji Forte apetyty na triumf w Kentucky Derby 2023 ostrzyli sobie Japończycy. Ten rok był bowiem dotąd wspaniały dla koni z Japonii, które wygrały już (Panthalassa) najwyżej dotowany wyścig na świecie – Saudi Cup (pula nagród 20 milionów dolarów). W Dubai World Cup najlepszy okazał się Ushba Tesoro, aa Equinox w oszałamiającym stylu zwyciężył w Dubai Sheema Classic i jest wielką nadzieją Japonii na pierwsze zwycięstwo w Nagrodzie Łuku Triumfalnego.
Trzecim faworytem Kentucky Derby (78:10) stał się japoński Derma Sotogake (Mind Your Biscuits – Amour Poesie po Neo Universe), którego trenuje Hidetaka Otonashi, a dosiadał Francuz Christophe-Patrice Lemaire, który od lat odnosi sukcesy w Japonii. Derma Sotogake w dniu Dubai World Cup w wielkim stylu wygrał pod Lemairem Derby Emiratów Arabskich z przewagą 5,5 długości nad Dura Erede. Na torze Churchill Downs nie dał rady, choć spisał się przyzwoicie – zajął szóste miejsce.
Trener Todd Pletcher po wycofaniu Forte miał jeszcze liczonego (117:10) niepokonanego w trzech startach, mocnego rodowodowo Kingsbarns (Uncle Mo – Lady Tapit po Tapit), który 25 marca wygrał Louisiana Derby G2 na 1900 metrów. Ten jednak pod Jose Ortizem poniósł klęskę, zajmując czternaste miejsce, ponad 25 długości za zwycięzcą.
Mage jest dopiero trzecim koniem w historii Kentucky Derby (rozgrywanego od 1875 roku), który wygrał ten wyścig, a nie biegał w wieku dwóch lat. Pierwszym był w 1882 roku Apollo, a drugim po 136 latach trójkoronowany w 2018 roku Justify. W ostatnich latach sporo wybitnych koni debiutuje dopiero jako trzylatki – m.in. Flightline, czy Baaeed.
Pula nagród w 149. Kentucky Derby wynosiła 3 miliony dolarów, z tego 1,86 mln dla właścicieli zwycięskiego konia (trener i dżokej dostają po 10 procent od tej kwoty), którymi są konsorcja OGMA Investments, LLC, Restrepo, Ramiro, Sterling Racing LLC and CMNWLTH. Wyhodowany przez Grandview Equine Mage został sprzedany jako roczniak na aukcji w Keeneland za 235 tysięcy dolarów, a jako dwulatek w maju zmienił właściciela za 290 tys.
Ojcem tegorocznego derbisty z Kentucky jest Good Magic (Curlin – Glinda The Good po Hard Spun), który zapowiada się na nową gwiazdę wśród reproduktorów w Stanach Zjednoczonych. Mage pochodzi bowiem z pierwszego rocznika koni po tym ogierze. Good Magic był w 2016 roku najdroższym roczniakiem na aukcji w Keeneland, kosztował okrągły milion dolarów.
Na torze okazał się wybitny. Jako dwulatek wygrał Breeders Cup Juvenile G1. W wieku trzech lat zwyciężył w Haskell Invitational Stakes G1 i Blue Grass Stakes G2, a w Kentucky Derby 2018 zajął drugie miejsce za trójkoronowanym Justify. Zaczynał kryć w Hill 'N Dale Farms w Kentucky od 35 tysięcy dolarów, w 2023 roku cena stanówki skoczyła do 50 tys., a po triumfie Mage’a w KD zapewne mocno poszybuje w przyszłym roku.
W rodowodzie ogiera Mage są blisko w zasadzie same gwiazdy amerykańskich wyścigów. Ojcem Good Magica jest słynny Curlin (Smart Strike – Sherriffs Deputy po Deputy Minister), który wygrał 11 wyścigów, w tym siedem G1, a wśród nich Preakness Stakes, Jockey Club Gold Cup (dwa razy), Breeders’ Cup Classic i Dubai World Cup. Na dokładkę był drugi w Belmont Stakes i trzeci w Kentucky Derby. Dwa razy był koniem roku w USA. Curlin kryje w tym roku w tej samej stadninie co Good Magic, po 225 tysięcy dolarów.
Matka derbisty 2023 – Puca (Big Brown – Boat’s Ghost po Silver Ghost) była bardzo dobrą klaczą wyścigową. Na 17 startów wygrała 4 wyścigi i prawie 300 tysięcy dolarów. Zwyciężyła m.in. w Steve Pini Memorial Stakes, była druga w Gazelle Stakes G2. Jako sześciolatka została sprzedana na aukcji w Kentucky do Grandview Equine za 475 tysięcy dolarów (źrebna ogierem Gun Runner). Z tego połączenia urodził się jej pierwszy przychówek, klacz Gunning, która na 7 startów wygrała 3 wyścigi i 271 tys. dol.
Ojcem klaczy Puca jest inna legenda amerykańskich wyścigów – Big Brown (Boundary – Mien po Nureyev), który na osiem startów wygrał siedem razy i zainkasował 3,6 mln dolarów. Big Brown w 2008 roku zwyciężył w Kentucky Derby i Preakness Stakes (a wcześniej w Florida Derby G1), ale nie dane mu było sięgnąć po potrójną koronę w Belmont Stakes.
Mage pochodzi z bardzo mocnej od kilku dekad w USA rodziny 5-g, która wydała zwłaszcza wiele bardzo szybkich klaczy, wygrywających gonitwy G1. Ciekawostką jest, że jesienią 2022 roku do treningu do Przemysława Łuckiego trafił wylicytowany na aukcji roczniaków w Deauville przez Witolda Miedzianowskiego Batiar (Dabirsim – Bon Escient po Montjeu), który pochodzi z tej samej odnogi rodziny 5-g co Mage.
Zarówno derbista z Kentucky jak i Batiar idą od klaczy Capelet, która wygrała słynną gonitwę Frizette Stakes G1 i urodziła ogiera Traffic, zwycięzcę Hopeful Stakes G1, a później cenionego reproduktora we Francji i w Japonii. Blisko spokrewniony z Capelet jest znakomity Run the Gantlet, który wygrał wielkie gonitwy G1 – Washington D.C. International i Man O’ War Stakes, a następnie odnosił duże sukcesy w hodowli (jest ojcem tak dobrych koni jak April Run, Ardross, Swiftfoot, czy Commanche Run).
Najlepsze konie w historii z rodziny 5-g (klaczy Skypeeper):
Afleet Alex, Vettori, Hours After, George Washington, Needwood Blade, Traffic, Royal Abjar, Escaline, South Vigorous, Avatar, Twenty Grand, Run the Gantlet, Capelet, Caucasus, Elwood, Hindus, Sir Huon, Chambertin (Reine, Regain, Fille de l’Air, Combourg), Victory Note, Perruche Bleue, Mille de Senlis, Mage.
Link do filmu z Kentucky Derby:
(253) Kentucky Derby 2023: Watch Larry Collmus call Mage’s win | NBC Sports – YouTube
Robert Zieliński
Na zdjęciu tytułowym Mage wygrywa Kentucky Derby 2023. Fot. eu.courier-journal.com